برگزاری مراسم گرامیداشت هفته هنر انقلاب اسلامی
مراسم گرامیداشت هفته هنر انقلاب اسلامی به همت دانشگاه صدا و سیما طی 3 روز از شنبه 20 فروردین تا دوشنبه 22 فروردین ماه برگزار شد.
در این ویژه برنامه اساتید دانشگاه، اندیشمندان و چهره‌های نزدیک به شهید آوینی روایتگر ابعاد مختلف آرا و اندیشه‌های سید شهیدان اهل قلم شدند.
در این برنامه 3 روزه که با همکاری اداره کل روابط عمومی سازمان صدا و سیما و شبکه افق برگزار شد، چهره‌هایی نظیر حجت الاسلام محسنی، محسن نفر، مسعود نقاش‌زاده، جلیل سامان، محمدمهدی شاکری، محمدمهدی سیار، سید عماد حسینی و محمدرضا وحیدزاده سخنرانی کردند.
در نخستین روز از این ویژه برنامه کتاب «روایت جنگ در دل جنگ» نوشته اگنس دوویکتور با مترجمی محمدمهدی شاکری معرفی شد و پس از آن کرسی ترویجی با موضوع «نسبت سینما با دین و هویت ملی از منظر آوینی» با حضور سیدعماد حسینی و مسعود نقاش‌زاده برگزار شد.
شهاب اسفندیاری رئیس دانشگاه صدا و سیما در ابتدای این مراسم در سخنانی گفت: شهید آوینی به گردن ما حق بزرگی دارد. خون شهید آوینی نهال هنر انقلاب را آبیاری کرد و امروزه شاهد درخشش‌های خیره‌کننده در میدان هنر انقلاب اسلامی هستیم و می‌بینیم جوانان در عرصه‌های مختلف هنر مشغول به فعالیت و تکاپو هستند.
وی ادامه داد: این موضوع نه فقط در ایران بلکه پژوهشگرانی خارج از ایران آثار و پژوهش‌های شهید آوینی را دستور کار مطالعات خود قرار دادند و در برخی‌دانشگاه‌های غربی رساله‌های دکتری و کتابخانه‌هایی برای شهید آوینی داریم. این موضوع حاصل روح بلند، اخلاص و صدق وجودی آن شهید بزرگوار است که در هنر انقلاب اسلامی ایران اتفاق مبارکی را رقم زد.
 |
او با اشاره به ضعف‌هایی که در نظریه‌پردازی هنر انقلاب وجود دارد، گفت: به نظرم اگر یک الگو و یک شخصیت متدین مثل ایشان وجود نداشت شاید خیلی‌ها پایشان به عرصه هنر باز نمی‌شد و واقعا این چهره برای بسیاری از افراد الهام‌بخش بوده است. امیدوارم نشست‌های علمی و پژوهشی که در این چند روز برگزار می‌شود، زمینه‌ساز گسترش نظریه‌پردازی در زمینه هنر انقلاب باشد. به نظر می‌رسد که هنوز در حوزه نظریه‌پردازی برای هنر انقلاب خصوصا در زمینه هنرهای جدید که از فرهنگ‌های دیگر وارد کشورمان شده است، دچار ضعف هستیم.
محمدمهدی شاکری مترجم کتاب «روایت جنگ در دل جنگ» درباره نوشتن کتابی درباره شهید آوینی از سوی اگنس دوویکتور، محقق جوان فرانسوی گفت: او در سال 1384 پروژه‌ای را با عنوان تاریخ شفاهی روایت فتح آغاز می‌کند. در این پروژه با تمام تصویربرداران و کادری که در روایت فتح پشت تصویر بودند مصاحبه می‌کند. از آنان می‌پرسد که وقتی برای فیلمبرداری می‌رفتید چه دستوری از سوی آوینی دریافت می‌کردید؟ او در این فرآیند، تاریخ شفاهی روایت فتح را ضبط می‌کند و در قالب یک کتاب می‌نویسد.
 |
این مترجم و محقق اضافه کرد: کاری که خانم دوویکتور در این کتاب کرده این است که در ابتدا تصاویر فیلم‌های آوینی را بدون نریشن تماشا کرده و سپس فیلم را همراه با نریشن و متن آوینی دیده است. او به ظاهرِ کار آوینی کار دارد و می‌گوید چیزی که از سینمای آوینی می‌بینیم از جنس سینمای مدرن و موج نویی است که در سینمای ایران در دهه 1340 و 1350 آغاز شد. به گفته او، آوینی کدهای این سینمای مدرن را گرفته و با محتوای دیگری ادامه داده است. اگر بخواهم خلاصه حرف او را در این کتاب بگویم این است که «تصاویر آوینی از جنس سینما و سینمای مدرن است.»
دکتر سیدعماد حسینی عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما، در کرسی ترویجی با موضوع «نسبت سینما با دین و هویت ملی» گفت: در حوزه سینما، آوینی تلاش می‌کرد تا نظریه فیلم برخاسته از مبانی فکری انقلاب اسلامی را تدوین و تبیین کند. او برای این کار نیازمند این بود که ماهیت سینما و سینمای ملی و نسبت آنان با دین را بازتعریف کند. در چند دهه اخیر مفهوم سینمای ملی و دینی بسیار مهم شده است؛ کتاب «سینمای ملی و جهانی‌شدن» نوشته آقای اسفندیاری به خوبی به این موضوع پرداخته است. آوینی برخلاف اندیشمندان غربی، نظرگاه متفاوتی به سینمای ملی و دینی دارد.
 |
این محقق و پژوهشگر با اشاره به آرای آوینی درباره سینما گفت: آوینی معتقد است که سینما ماهیتاً هنری ناب نیست و سینما را نمی‌توان هنری مثل نقاشی، شعر و یا حتی زمان و تئاتر دانست بلکه یک تکنولوژی بسیار پیچیده است. از نظر آوینی سینما مهم‌ترین هنر این روزگار و فیلم تاثیرگذارترین رسانه موجود است. او سینما را دارای ذاتی ثابت و متعلق به فرهنگ غربی می‌داند و معتقد است که نمی‌توان آن را از پایه غربی آن جدا کرد. او معتقد بود که تکنیک جدای از محتوا نیست، پس نمی‌توانیم تکنیک را از غرب دریافت کرده و با استفاده از این تکنیک، فیلمی‌با محتوای مطلوب خود بسازیم.
حسینی ضمن تعریف سینمای مطلوب از نظر آوینی گفت: آوینی وظیفه هنر را تبلیغ به معنای قرآنی آن می‌داند. از یکسو این تکنولوژی را حامل فرهنگ غربی می‌داند و از سویی دیگر می‌خواهد این تکنولوژی را در خدمت تبلیغ قرآنی قرار بدهد. بنابراین بحث حجاب و تکنیک سینما را مطرح کرده و معتقد است که این حجاب باید خرق شود. آوینی یکی از پیشگامان استفاده از عبارت ملی در سینما است. او فیلمی را دارای هویت ملی می‌داند که نگاه سازنده و مثبتی به وطن داشته باشد و این وطن‌پرستی برای او عین تدین است. از منظر او برای جهانی شدن باید به شدت بومی و ملی بود. آوینی در عین مخالف بودن با عبارت «سینمای اسلامی» برای ستودن سینمایی جدی و همراه با هویت بومی از عبارت «سینمای ملی» استفاده می‌کند.
 |
دکترمسعود نقاش‌زاده، در بخش دیگری از این کرسی ترویجی درباره آرا و اندیشه‌های آوینی گفت: آن چیزی که مسلم است این است که آوینی تلاش می‌کرد تا نظریه‌ای فراگیر برای کار هنر ذیل آرمان انقلاب اسلامی طراحی و تعریف کند و حتی آن را به بازتولید برساند. به همین دلیل به همه آموزه‌های فرهنگی و معرفتی که در دسترس بود چنگ می‌زد، چه آموخته‌های شخصی‌اش، چه مراوداتش با دیگران و ... اینها باعث می‌شد که در هر نوبت پرده تازه‌ای از آن چیزی که کشف کرده است را عرضه کند.
این عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما، تصریح کرد: با شناختی که از آوینی دارم باید بگویم که او یک مسلمان معتقد نویافته و یک انقلابی آرمان‌گرایی بود که تلاش می‌کرد تا جهان جدیدی که با پیروزی انقلاب اسلامی در افق تاریخ کشف کرده بود، بار دیگر از نظر تاریخ و باورها بازنمایی کند. نباید فراموش کنیم که آرا و نظریات شهید آوینی به شدت تحت تاثیر ارادت بی‌حد و حصر او به امام خمینی بود. او به شدت دلباخته امام بود و گاه این عشق و شیدایی به صورت کلمه دیده می‌شد.
وی درباره درسی که از آوینی می‌توان گرفت تصریح کرد: درسی که می‌توان از زندگی شهید آوینی گرفت، سخت‌کوشی اوست. بارها شاهد بودم که تا ساعات پایانی شب در دفتر مجله کار می‌کرد و صبح روز بعد از ساعات ابتدایی طلوع برنامه‌های دیگرش را پیش می‌برد. به نظرم این سخت‌کوشی او باید مورد توجه جوانان قرار گیرد.
دومین روز از همایش شهید آوینی به مناسبت هفته هنر انقلاب با سخنرانی دکترمحسن نفر عضو هیات علمی دانشگاه صداوسیما، دنبال شد. وی در این سخنرانی درباره «هنر انقلاب، انقلاب در هنر» صحبت کرد.
 |
او گفت: داستان هنر پیش از انقلاب اسلامی دراز دامن و اکثرا اندوه‌بار است. هنر که عرصه جلوه‌گری و نمایش تجلیات پرورگار است، در آن زمان اکثرا در مقابل خداوند قرار گرفته بود. یعنی به جای آنکه به خداوند نزدیک شویم، با مشاهده آثار هنری پیش از انقلاب چه در ایران و چه در خارج از ایران از خدا دور می‌شدیم. اولین کاری که انقلاب اسلامی‌کرد این بود که هشدار و تنبه را به عالمیان داد که هنر از جمله راه‌هایی است که با استفاده از آن خیلی سریع می‌توان با خداوند دوست شد. در واقع هنر انقلاب اسلامی این بود که هنر را در جایگاه واقعی آن تعریف کرد.
وی اضافه کرد: بنابراین انقلاب اسلامی جایگاه اصلی هنر را به ما نشان داد اما باید بپرسیم که آیا این هنر به جایگاه اصلی‌اش بازگردانده شد؟ باید به این پرسش پاسخ داد. به عقیده بنده، در انقلاب اسلامی اولین هنری که مجوز شرعی گرفت، هنر موسیقی بود. برخلاف مشهور که می‌گویند اولین هنری که مصوبه گرفت، هنر سینما بود، پیش‌تر از آن اولین هنری که مجوز گرفت، موسیقی بود. وقتی که هواپیمای امام در فرودگاه فرود آمد، یک گروه سرود در برابر ایشان عرض ادب کرد و آن سرود مشهور را خواند. ایشان با نهایت احترام ایستادند و تا پایان آن سرود را گوش کردند. با توجه به این صحنه می‌توان استنباط کرد که اولین هنری که مجوز گرفت موسیقی بود.
دکتر محمدمهدی سیار دیگر سخنران این مراسم بود. او غزلی را خواند:
زخم‌هایی بر تنِ این چنگ باقی‌مانده‌است
خاطراتی تار از آن آهنگ باقی‌مانده‌است
تکّه‌ای از آسمان بوده‌ست روزی این زمین
رعدوبرقی در دلِ هر سنگ باقی‌مانده‌است
همدمِ ای‌کاش‌هاییم و غبارِ آه‌مان
روی کاشی‌های آبی‌رنگ باقی‌مانده‌است
کم نمی‌آید، خدا را شکر، من پرسیده‌ام
غم برای یک‌جهان دل‌تنگ باقی‌مانده‌است
راه کوتاه است… یک آه است تا فانی‌شدن
گرچه زاهد گفت صدفرسنگ باقی‌مانده‌است
مرغِ بسمل خواند: بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
در گلویم صدهزار آهنگ باقی‌مانده‌است...
 |
محمدرضا وحیدزاده نیز با موضوع «سبک‌شناسی هنر انقلاب اسلامی» سخنرانی کرد.
در سومین روز از ویژه برنامه دانشگاه صدا و سیما به مناسبت هفته هنر انقلاب اسلامی، جلیل سامان، کارگردان نام‌آشنای تلویزیون مهمان دانشگاه بود. او نکاتی را درباره اهمیت آموزش دانشجویان دانشگاه صدا و سیما و تربیت نسلی پویا بیان کرد. وی هم‌چنین عنوان استاد افتخاری را از شهاب اسفندیاری رئیس دانشگاه دریافت کرد. در این مراسم حسین قرایی مدیرکل روابط عمومی سازمان صدا و سیما نیز حضور داشت.
جلیل سامان که خود از دانش‌آموختگان دانشگاه صدا و سیما است،گفت: من دانشجو دانشگاه صدا و سیما بودم؛ در آن زمان کمبود امکانات بود اما انگیزه‌ها زیاد بود. معتقدم که امکانات مانع رشد آدم‌هاست. اگر یک فیلم به شما بدهند و بگویند یکسال وقت دارید این فیلم را دقیق ارزیابی کنید، چیزهای زیادی یاد می‌گیرید در حالی که اگر تعداد زیادی فیلم داشته باشید حتما به خروجی خوبی نمی‌رسید.
 |
وی توصیه‌هایی نیز به دانشجویان داشت و گفت: پیشنهاد من این است که هر ماه یک فیلم را ببینید، آن را پلان به پلان تحلیل کنید و آن را بفهمید. این سوال را از خود بپرسید که چرا فلان جا کات زده است، زاویه دوربین را عوض کرده، چرا این بازیگر را انتخاب کرده، اگر موسیقی نداشته باشد، چه اتفاقی می‌افتد و ... به نظرم زیاد فیلم دیدن خوب نیست، زیاد کتاب خواندن خوب نیست و چرخ زدن در فضای مجازی اصلا خوب نیست. به نظرم خلوص مهم‌ترین صفتی است که یک هنرمند و مدیر باید داشته باشد. هر چه قدر خالص‌تر باشید، اثرگذارتر خواهید بود. نفاق هم صفت مزاحمی است که شما را از پیشرفت دور می‌کند.
کارگردان سریال زیرخاکی ضمن تشکر از دانشگاه صدا و سیما برای اعطای عنوان استاد افتخاری گفت: من هنرمند انقلابی نیستم، هنرمند انقلابی باید جلوتر از جامعه‌اش باشد و ما خیلی عقب‌تریم. در این مورد هیچ ادعایی ندارم. از اینکه دوستان به من عنوان «استاد افتخاری» دادند تشکر می‌کنم. من خودم را «هنرجوی افتخاری» می‌دانم.
جلیل سامان کارگردان آثار سریال‌های شاخصی هم‌چون «ارمغان تاریکی»، «پروانه»، «نفس» و مجموعه سریال «زیرخاکی» است.
 |
در روز سوم از این ویژه برنامه حجت الاسلام محسنی با موضوع «خرق حجاب تکنیک» سخنرانی کرد. او درباره اندیشه‌های شهید آوینی گفت: آوینی از یک جهت تجربه انسان انقلابی است. بسیار مهم است که بدانیم انسان‌هایی که با انقلاب اسلامی متحول شدند و کارهای خارق‌العاده کردند، چگونه بوده‌اند. البته افراد زیادی را با این مشخصه داریم اما تجاربی که آوینی قبل از انقلاب کسب کرده بود بسیار متفاوت با بقیه است. او فضای قبل از انقلاب را تجربه کرده و با انقلاب اسلامی مواجه شده بود و آثاری منحصر به فرد در فیلم و سینما به یادگار گذاشته است.
وی ادامه داد: آوینی به دلیل آشنایی نسبتا خوب با مقوله حکمت و فلسفه، تمرین نویسندگی داشت. به همین دلیل او از معدود افرادی است که اگر تجربه نفسی از زندگی در ساحت روشنفکری و در نقطه مقابل در ساحت تفکر انقلابی داشته است، هر دو را به رشته تحریر درآورده است. یکی از آثار مکتوب آوینی که در ماه‌های آخر حیات او نوشته شده است، مقاله‌ای با عنوان «تکنیک در سینما» است. چیزی که او را سر ذوق آورده تا چنین مقاله‌ای را بنویسد، مواجه شدن با یک اثر تلویزیونی به نام «قصه‌های مجید» است.
 |
این استاد حوزه و دانشگاه درباره نظریه «خرق حجاب تکنیک» از منظر شهید آوینی گفت: به زعم آوینی، کیومرث پوراحمد در این مجموعه موفق شده است فیلمی مطابق با استانداردهای فرهنگ ملی تولید کند. این موضوع برای او که تجربه‌ای در سینمای مستند دارد و سعی دارد متناسب با شان موضوعی که درباره‌اش فیلم می‌سازد، بر تکنیک غلبه کند، دارای اهمیت است. دقت داشته باشید که «قصه‌های مجید» در سال 1369 از تلویزیون پخش می‌شده است و آوینی در همان سال‌ها در سینمای مستند تلاش می‌کرده تا تکنیک جدیدی را ارائه دهد و قصه‌های مجید نیز از همین ویژگی برخوردار است. قصه‌های مجید بهانه‌ای می‌شود که آوینی حاصل تمام یافته‌های خود در حوزه نقد سینمایی را در مقاله «تکنیک در سینما» ارائه کند و دقیقا در همین‌جاست که نظریه «خرق حجاب تکنیک» را به صورت منسجم ارائه کرده است. به نظر می‌رسد که این تجربه آوینی یک میراث گرانبها برای ما به شمار می‌رود.
در حاشیه این برنامه سه روزه، نمایشگاه کتاب آثار شهید مرتضی آوینی و نمایشگاه پوستر انقلاب نیز برگزار شد که با استقبال استادان، دانشجویان و علاقمندان روبرو شد.
انتهای پیام/
برای دیدن تصاویر بیشتر از این رویداد اینجا را کلیک کنید