اندیشه شهید مطهری درباره عدالت را باید فراتر از نظریهپردازی دید
حجت الاسلام محمد مطهری، فرزند استاد مطهری در همایش «حکمت مطهر» دانشگاه صدا و سیما گفت: عدالت وجود شهید مطهری را گرفته بود و صرف این نبود که نظریه پردازی کند.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه صدا و سیما؛ شانزدهمین همایش «حکمت مطهر» همزمان با سالگرد شهادت آیت الله مطهری به همت دانشگاه صدا و سیما برگزارشد. در این همایش که در روزهای دوشنبه و سه شنبه 19 و 20 اردیبهشت ماه 1401 و با موضوع «عدالت در گام دوم انقلاب اسلامی» برگزار شد، چهرههای نام آشنای عرصه علوم انسانی و نخبگان دانشگاهی درباره ابعاد مختلف فکری استاد مطهری سخنرانی کردند.
در اولین روز از این همایش، حجت الاسلام مطهری، فرزند استاد مطهری سخنرانی کرد. موضوع سخنان او « عدالت در اندیشه و سیره شهید مطهری» بود.
حجت الاسلام محمد مطهری در ابتدای سخنان خود گفت: برگزاری این همایشها برای معرفی ابعاد فکری و اندیشهای شهید مطهری بسیار مهم است، چرا که ممکن است خیلیها بپرسند ایده شهید مطهری درباره مفهوم عدالت چه بوده و چه نتایجی داشته است؟ کدام ایده او اجرا شده است و ...
وی ادامه داد: از سویی دیگر، نام این همایش مزین به نام بیانیه گام دوم انقلاب است؛ این عبارت نشان میدهد که میخواهیم گامی رو به جلو برداریم و باید نظرگاه خود را کمی تغییر دهیم.
او درباره عدالت در اندیشه شهید مطهری گفت: عدالت وجود شهید مطهری را گرفته بود و صرف این نبود که نظریه پردازی کند. وقتی میخواهیم این موضوع را در اندیشه شهید مطهری بررسی کنیم اشتباه است که تنها به سرچ یک کلیدواژه در آثار ایشان بسنده کنیم بلکه باید عمیقتر این موضوع را مورد بررسی قرار داد.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: البته همانطور که میدانید عدالت معنا و مفهوم گستردهای دارد و تنها یکی از معانی آن مفهومی در مقابل ظلم دارد. عدالت جنبههای متعددی دارد و تنها نمیتوان به آن نکاتی بسنده کرد که شهید مطهری مستقیما درباره عدالت صحبت کرده است.
او با ذکر یک مثال سخنان خود را ادامه داد و گفت: در پژوهشی از دانشجویان یکی از دانشگاه غربی پرسیده بودند «زمانی که نام اسلام را میشنوید، یاد چه موضوعاتی میافتید؟» پاسخها متفاوت بود اما بخش عمدهای از آنان گفته بودند که با شنیدن نام اسلام به یاد ظلم به زن میافتیم. این موضوع در حالی است که شهید مطهری در کتاب «نظام حقوق زن در اسلام» به تفصیل درباره این موضوع سخن گفتهاند. شاید در ظاهر سخنی از عدالت در این اثر نباشد، اما در باطن از عدالت صحبت میشود. همچنین در کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران»، شهید مطهری به کسانی پاسخ میدهد که میگویند اسلام به صورت ناعادلانه وارد ایران شده است.
بنابراین مسئله عدالت موضوع گستردهای است و همان طور که میدانید استاد مطهری در قالب مفاهیم مهمی نظیر توحید، نبوت و معاد، موضوع عدالت را بیان میکنند.
حجت الاسلام مطهری با طرح یک پرسش صحبتهای خود را ادامه داد و گفت: آیا شهید مطهری به مسائل تئوریک در باب عدالت پرداخته است؟ خیر مسلما اینگونه نیست. دقت داشته باشید عمده آثار شهید مطهری به جز سخنرانیهای ایشان در عمر 80 روزهاش بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در دوران طاغوت و در شرایط خفقان آن روز نوشته شده است. در حقیقت شرایط بهگونهای نبوده است که بتوانند گام عملی برای عدالت بردارند اما راهکارها برای اجرای عدالت در جامعه در آثار ایشان بسیار متعدد است. بنابراین میتوان گفت ایشان در تبیین آن چیزی که به رفع ظلم کمک میکند کار کرده و از نظر عملی وارد میشده است.